Żelazo jest pierwiastkiem pełniącym wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Abyśmy mogli zachować zdrowie i dobre samopoczucie, żelazo musi więc przez cały czas utrzymywać się na właściwym poziomie. Nie tylko niedobór, ale i nadmiar tego pierwiastka będzie niekorzystnie wpływał na nasz organizm. Przyczyn nadmiaru żelaza może być wiele – od źle zbilansowanej diety po obecność choroby genetycznej.
Nadmiar żelaza w organizmie – przyczyną może być źle zbilansowana dieta…
…a dokładnie dieta zbyt obfitująca w ten pierwiastek. Produkty spożywcze dostarczają dwóch rodzajów żelaza: hemowego (występującego głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego) oraz niehemowego (występującego głównie w produktach roślinnych). Przy czym lepiej przyswajalną formą żelaza jest ta pierwsza – hemowa [1].
Wśród artykułów spożywczych bogatych w żelazo wymienia się przede wszystkim podroby (wątroba i nerki), chude czerwone mięso, natkę pietruszki, nasiona roślin strączkowych, ciemne pieczywo oraz jaja. Jedzenie zbyt dużych ilości tych produktów może skutkować nadmiernym gromadzeniem się żelaza w organizmie. Zdarza się to jednak niezwykle rzadko.
Stężenie żelaza w organizmie jest bowiem kontrolowane już na etapie jego wchłaniania w przewodzie pokarmowym [2]. Służą do tego oczywiście odpowiednie mechanizmy.
W ciągu doby przyjmujemy średnio 20-30 mg żelaza, jednak przyswojonych zostaje zaledwie 10%, tj. ok. 2-3 mg [1]. Trudno więc o przedawkowanie żelaza samą dietą…
Zdecydowanie częstszą przyczyną nadmiaru żelaza w organizmie jest zatrucie ołowiem lub cynkiem, nadużywanie alkoholu albo…choroba genetyczna zwana hemochromatozą pierwotną.
Hemochromatoza pierwotna – gdy gospodarka żelazem zostaje zaburzona…
Hemochromatoza pierwotna jest chorobą o podłożu genetycznym związaną z nadmiernym magazynowaniem żelaza w tkankach i narządach wewnętrznych. W przebiegu hemochromatozy zawodzą bowiem mechanizmy, które regulują gospodarkę tego pierwiastka. Wchłaniane w zbyt dużych ilościach żelazo (w formie ferrytyny) odkłada się w komórkach wątroby (hepatocytach) oraz w komórkach innych ważnych narządów (serca, nerek, płuc, trzustki, stawów czy gonad), poważnie je uszkadzając i prowadząc do ich niewydolności [2].
Hemochromatoza pierwotna jest najczęstszą chorobą o podłożu genetycznym występującą u przedstawiciele rasy białej. Dotyczy aż 1 na 200 osób [1]! A jak się objawia?
Zmęczenie, osłabienie, problemy ze stawami – objawy najczęściej zgłaszane przez chorych na hemochromatozę
Pierwsze objawy hemochromatozy zaczynają się pojawiać, gdy ilość zgromadzonego w organizmie żelaza przekroczy 15-20 g. Obciążone pierwiastkiem narządy przestają prawidłowo funkcjonować, dając szereg uciążliwych dolegliwości. Chory zaczyna odczuwać przewlekle zmęczenie i osłabienie, bóle brzucha i stawów. Z czasem dochodzi do marskości wątroby na skutek gromadzącego się w niej żelaza. W obciążonym pierwiastkiem sercu rozwija się arytmia, natomiast uszkodzona trzustka jest przyczyną cukrzycy [1].
fot. panthermedia
Jak widać, hemochromatoza prowadzi do szeregu dolegliwości i problemów zdrowotnych. Możemy jednak do nich nie dopuścić, diagnozując chorobę odpowiednio wcześnie.
