Rabdomioliza jest patologicznym procesem rozpadu mięśni, wskutek którego dochodzi w organizmie człowieka do uszkodzeń – czasem nieodwracalnych. Pomimo tego, że istnieje wiele objawów niespecyficznych, a sam proces może dotykać wielu organów człowieka, najczęściej spotykanymi efektami są uszkodzenia nerek. Wynika to z faktu uwolnienia z rozpadającej się komórki mięśniowej mioglobiny oraz kwasu mlekowego i innych kwasów organicznych do płynu międzykomórkowego.
Uszkodzenie nerek
Głównym i najczęstszym powikłaniem rabdomiolizy jest uszkodzenie struktur nerkowych, za co jest odpowiedzialna mioglobina – białko, które nie ma tendencji do wiązania się z innymi białkami, jednak posiada zdolność do łatwego przenikania do moczu pierwotnego [1]. Mechanizm działania, a w zasadzie mechanizm uszkadzania nerek, spowodowany przez mioglobinę może mieć dwojaki charakter: bezpośredni i pośredni. Po połączeniu się z kwasem moczowym mioglobina tworzy odlewy w cewkach nerkowych, co jest przyczyną ich niedrożności. Odczyn kwaśny moczu zaś powoduje tworzenie się złogów mioglobiny oraz wytrącanie się kryształków kwasu moczowego – te zaś wpływają na zmianę konsystencji mioglobiny, robiąc z niej „żel”, który zatyka dystylną część nefronów. Jeśli mioglobina i kwas moczowy osadzają się w nabłonkach cewek nerkowych, ostra martwica cewek może być kolejnym etapem rozwoju choroby nerek [1].
Rozpowszechnienie choroby
Szacuje się, że u około 30-40% osób, u których rozpoznano rabdomiolizę, pojawi się ostra niewydolność nerek, przy czym u około 40% przypadków z tej grupy będzie konieczne zastosowanie leczenie nerkozastępczego. O ile przyczyn rozpadu mięśni jest wiele, o tyle najczęściej występującą jest niedotlenienie związane z procesem niedokrwienia określonych grup mięśni. Warto także wspomnieć o grupach ryzyka, które określają potencjalne osoby, które poddane są większemu zagrożeniu pojawienia się choroby: są to osoby cierpiące na niewydolność nerek oraz wątroby, osoby dotknięte hiper- lub hipotermią, osoby, u których wystąpił długotrwały ucisk mięśni (np. w efekcie długotrwałego leżenia), czy też osoby, które spożywały alkohol lub przyjmowały niektóre leki (np. z grup statyn). Pacjenci leczący się na zaburzenia elektrolitowe również zaliczani są do grup podwyższonego ryzyka w kontekście wystąpienia rabdomiolizy [2].
fot. panthermedia
Objawy
Rabdomioliza może mieć bardzo wiele różnorakich objawów, przez co jest schorzeniem trudnym do zdiagnozowania. Kiedy jeszcze pacjent jest przytomny i posiada pełną świadomość, zwykle zgłasza takie dolegliwości, jak zwiększona wrażliwość mięśni, obrzęki, sztywność i przykurcze mięśni, którym towarzyszy ich osłabienie, a niekiedy nawet utrata ich funkcjonalności oraz ciemnoczerwone zabarwienie moczu. W aptekach można dostać testy paskowe, które pokazują poziom mioglobiny w moczu – przy wysokim jej poziomie istnieje duże ryzyko pojawienia się niewydolności nerek. Wiele objawów towarzyszących jest mało specyficznych i mowa tu o gorączce, ogólnym osłabieniu, bólach brzucha czy nudnościach i wymiotach czy zaburzeniach świadomości [2].
