Helicobacter pylori została odkryta przypadkowo, dopiero w latach 80 – tych ubiegłego wieku. Okazuje się, że coraz więcej pacjentów zgłasza się do lekarza z objawami, które przypominają te wywoływane przez H.pylori. Czy właśnie ta niepozorna bakteria, ma szansę zyskać miano najczęściej diagnozowanej bakterii XXI wieku?
Helicobacter pylori - co o niej wiadomo
H.pylori zaliczana jest do bakterii gram ujemnych. Ze względu na specyficzny kształt, zaliczana jest do pałeczek helikalnych. Izolowana jest przede wszystkim z żołądka, jednak jak podają niektóre źródła, może również infekować inne narządy. Bakteria świetnie rozwija się przy znikomym dostępie tlenu, jej największe skupiska odnotowywane są na błonie powierzchniowej żołądka i dwunastnicy. Co ciekawe, H.pylori wykazuje ogromną ruchliwość, która wynika z posiadania przez bakterię kilku witek. Nietypową cechą, która wyróżnia H.pylori na tle innych bakterii, jest zdolność do przeżycia w silnie zakwaszonym środowisku, jakim jest chociażby błona śluzowa żołądka.
Zjadliwość i czynniki wirulencji – jak zaraża H.pylori
Czynnikami wirulencji nazywa się zespół cech danego mikroorganizmu, które pozwalają na przełamanie barier ochronnych organizmu – w tym przypadku człowieka. Natura wyposażyła H.pylori w szereg czynników wirulencji, które pozwalają jej na przetrwanie w niekorzystnym środowisku, jakim jest żołądek. Bakterie zdolne są do wytwarzania tzw. ureazy – enzymu, który rozkłada mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla. Produkty rozkładu wchodzą w reakcję z kwasem solnym znajdującym się w żołądku i … powodują zmianę jego pH, przez co staje się obojętny dla namnażających się bakterii. Ponadto, bakterie wyposażone są w liczne rzęski i witki, które umożliwiają ruch oraz przytwierdzanie się do ściany żołądka czy dwunastnicy. H.pylori potrafi również syntetyzować cytotoksyny, które naruszają strukturę nabłonka atakowanych narządów.
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia WHO, blisko 70 % osób w krajach rozwijających jest już zarażonych bakterią, która nie daje żadnych objawów. Szacunki Narodowego Funduszu Zdrowia podają, że w Polsce zarażonych H.pylori jest blisko 84 % osób dorosłych i niemal 32 % dzieci i młodzieży do 18 roku życia.
Jakie choroby wywołuje H.pylori
H.pylori prowadzi przede wszystkim do zmian w obrębie błony śluzowej żołądka, co skutkuje przede wszystkim pojawieniem się choroby wrzodowej tego narządu. Badania dowodzą, że zakażenie H.pylori przyczynia się również do choroby wrzodowej dwunastnicy. U pacjentów, którzy są zakażenie H.pylori i cierpią na chorobę wrzodową dwunastnicy, odnotowuje się podwyższone stężenie gastryny we krwi. Bakteria bardzo często wywołuje również zapalenie błony śluzowej żołądka. Co ciekawe, blisko 70 % zarażonych przez długi czas nie odczuwa żadnych niepokojących objawów, które skłoniłyby ich do wizyty u specjalisty. Dopiero silny ból żołądka, problemy z trawieniem skłaniają do udania się do lekarza, który zleca szczegółowe badania. Uwaga – przewlekłe, nieleczone zapalenie błony śluzowej żołądka może prowadzić do tzw. metaplazji jelitowej, czyli zmian w obrębie tkanki jelit. Inne choroby, które łączone są z obecnością H.pylori to :
- Chłoniak błony śluzowej żołądka – błona śluzowa żołądka i jelit opisywana jest w literaturze jako element układu immunologicznego, znanego jako MALT. Długotrwała styczność z H.pylori, a tym samym pobudzanie układu immunologicznego, prowadzi do chłoniaka tej błony,
- Rak żołądka,
- Najprawdopodobniej – rak jelita grubego.