Indeks Zdrowych Miast, realizowany od 2022 roku przez Grupę LUX MED we współpracy ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie oraz Fundacją Gospodarki i Administracji Publicznej, to długofalowy projekt mający na celu analizę warunków życia w 66 miastach na prawach powiatu. Głównym celem inicjatywy jest zobrazowanie podejścia polskich miast do kwestii związanych ze zdrowiem społeczeństwa. Publikacja to zbiór informacji o inwestycjach i działaniach, jakie samorządy wdrażają, tworząc zrównoważoną przestrzeń miejską.

Tegoroczna publikacja została rozszerzona o wyniki ankiet skierowanych do mieszkańców. Taki kierunek analiz pozwala lepiej zrozumieć, jak sami obywatele postrzegają jakość życia w swoich miastach. Wyniki tych badań nie tylko uzupełniają statystyki, ale także dostarczają władzom lokalnym unikalnych wskazówek, umożliwiających bardziej trafne i efektywne planowanie polityk miejskich. To kolejny krok w rozwoju Indeksu, jako narzędzia wspierającego zrównoważony rozwój miast.

Miasta z najwyższym wskaźnikiem oceny zdrowotności

Na czele rankingu miast, ocenianych przez mieszkańców jako najzdrowsze, znalazły się Sopot i Rzeszów, oba z wynikiem 6,67 (w skali 1-10). Wysokie miejsca zajęły również Tychy, Gdynia, Bydgoszcz, Kraków, Gdańsk, Żory oraz Toruń. Na kolejnych miejscach znalazły się Bielsko-Biała, Leszno, Tarnów, Lublin, Koszalin i Rybnik. Wyniki obrazują wskaźnik oceny poziomu zdrowotności danego miasta i odzwierciedlają zaangażowanie miast w poprawę warunków życia mieszkańców.

Jak swoje miasta oceniają mieszkańcy?

Jak wynika z badania, 39% respondentów, uznaje swoje miasto za dobre miejsce do życia i takie, które zmienia się w dobrym kierunku, a 28% uważa po prostu, że „moje miasto to dobre miejsce do życia”. Negatywne oceny w  tym zakresie dało 19% odpowiadających. 40% ankietowanych stwierdziło, że w ciągu ostatnich 5 lat ogólne warunki życia mieszkańców miasta uległy poprawie. Przeciwnego zdania było 19%. Mniej optymistyczne były oceny dotyczące bezpośrednio poprawy stanu zdrowotności mieszkańców. Tylko 4% respondentów wskazało na znaczną poprawę w tym zakresie, a 15 % na niewielką poprawę. Zdaniem 16% warunki te pogorszyły się, a 11% stwierdziło, że pogorszyły się one znacząco.

Mieszkańcy mówią „tak” terenom zielonym i wodzie pitnej

Mieszkańcy doceniają ilość i dostępność terenów zielonych – pozytywne opinie w tej kwestii wyraziło 55% ankietowanych. Wysoko oceniana została także jakość wody pitnej – aż 74% mieszkańców wystawiło jej ocenę dobrą lub bardzo dobrą. Odbiór śmieci i możliwość segregacji odpadów również zyskały uznanie aż 63% respondentów. Natomiast czystość powietrza została dobrze oceniona przez 44% mieszkańców, co wskazuje na istotny obszar do dalszej poprawy i obserwacji przez władze samorządowe.

Wyzwania: zagospodarowanie przestrzeni miejskiej i dostęp do specjalistów

Istotnym problemem wskazywanym przez mieszkańców jest racjonalne zagospodarowanie przestrzeni miejskiej, które nisko oceniło 32% respondentów. Dodatkowo, 17% mieszkańców wyraziło niezadowolenie ze stanu środowiska naturalnego, co wskazuje na konieczność intensyfikacji działań proekologicznych i skuteczniejszego zarządzania zasobami środowiskowymi w miastach. Blisko połowa mieszkańców jako wyzwanie klasyfikuje także zwiększenie dostępności do lekarzy specjalistów i szpitali, a także usług medycznych NFZ.

– Celem badania ankietowego jest pozyskanie dodatkowych, wykraczających poza dane statystyczne informacji, pozwalających zidentyfikować występujące w poszczególnych obszarach tematycznych silne i słabe strony funkcjonowania miast na prawach powiatu. Uzyskane odpowiedzi dają przesłanki do uszczegółowienia ocen poziomu zdrowotności miast oraz możliwości niwelowania istniejących w tym zakresie luk, a także formułowania końcowych wniosków i rekomendacji – wyjaśnia autor badania ankietowego, dr hab. Jacek Sierak, prof. SGH.

Cenne wskazówki dla samorządowców

Wyniki badania stanowią cenny materiał analityczny dla władz miast. Pozwalają na identyfikację zarówno mocnych stron, jak i obszarów wymagających interwencji. Największe wyzwania związane są z poprawą dostępności usług medycznych oraz zagospodarowaniem przestrzeni miejskiej. Jednocześnie wyniki wskazują, że mieszkańcy dostrzegają postęp w takich obszarach jak: środowisko, infrastruktura techniczna czy odbiór odpadów.